✒️ مهراب طوقی

مردم سیستان وبلوچستان به طور آگاهانه و البته با روشنگری علما و نخبگان سیاسی و دانشگاهی، با مشارکت 51 درصدی، رای اول استان را به دکتر مسعود پزشکیان دادند. مردم این خطه از کشور امیدوار شدند ایشان صدای بی صدایان خواهد شد و به وعده های انتخاباتی خویش عمل خواهد کرد. خوشبختانه تاکنون رئیس جمهور محترم در ابتدای کار با انتصاب مهندس منصور بیجار به عنوان اولین استاندار بلوچ اهل سنت در 45 سال اخیر در استان سیستان وبلوچستان و انتصاب دکتر محمد نبی شهیکی به عنوان اولین بلوچ معاون وزیر علوم در تاریخ معاصر ایران و همچنین به کارگیری نیک محمد بلوچ زهی در سمت مشاور وزیر ارتباطات و فاروق اعظمی مشاور امور استان های معاون پارلمانی رئیس جمهور، به برخی از شعارهای مهم انتخاباتی خویش عمل کرده است. ولی استان پهناور سیستان و بلوچستان با وجود ظرفیت ها و فرصت ها، با چالش ها و تهدید های عدیده ای روبه رو است که اهم آن در پی می آید و در انتها، پیشنهادهایی برای تقویت وفاق ملی و تحکیم وحدت اسلامی بیان خواهد شد . سیستان و بلوچستان دومین استان پهناور کشور، با 26 شهرستان و 17 هزار آبادی، دارای ساختار جمعیتی جوان است؛ یعنی 64 درصد جمعیت آن زیر 30 سال دارند و از لحاظ بعد خانوار از میانگین کشوری بزرگ تر است. استان سیستان و بلوچستان هزار و 200 کیلومتر مرز خاکی و همچنین 370 کیلومتر مرز آبی دارد و تنها بندر اقیانوسی کشور (بندر چابهار) در جنوب استان واقع شده که این مرز زمینی و دریایی طولانی یک ظرفیت مهم در تجارت خارجی و مناسبات بین المللی است. جمعیت شهری و روستایی در استان تقریبا برابر است. از لحاظ زمین های زراعی و محصولات کشاورزی، دو قسمت استان شهرستان های سراوان، ایرانشهر، دلگان، الشار و فنوج با محصوالت خرما، گندم و هندوانه و شهرستان های زرآباد، قصرقند، سرباز و دشتیاری با میوه های گرمسیری و استوایی مانند موز، انبه و پاپایا دارای ظرفیت صادرات به استان ها و کشورهای هم جوار هستند. انرژی رایگان و خدادادی خورشیدی و بادی در اکثر فصول سال از ظرفیت های بالقوه استان است. همچنین سازمان منطقه آزاد چابهار، با سابقه 30 سال فعالیت با بنادر فعال شهید بهشتی و شهید باهنر و سواحل اقیانوسی و گردشگری، یکی از مناطق هفت گانه تجاری و صنعتی ایران بوده و در کنار بازارچه های مرزی میرجاوه، میلک، پیشین، ریمدان و کوهک سراوان مشغول به فعالیت است. یکی از مهم ترین معضالت استان سیستان وبلوچستان، بی کاری گسترده جوانان و مشکالت اقتصادی و اجتماعی سوخت بری بوده که سالانه میلیون ها لیتر سوخت از استان های دیگر کشور وارد منطقه بلوچستان شده و با قاچاق این سرمایه ملی از طریق مرزهای زمینی و دریایی، موجب هدررفت آن و همچنین فوت و سوختن جوانان بومی در حوادث و تصادف های جاده ای مسیر های مواصلاتی می شود. البته گردش مالی قاچاق سوخت رقمی کلان بوده و متاسفانه خیلی از کارکنان دولتی هم به آن آلوده شده اند. بادهای 120 روزه سیستان باعث مهاجرت تعداد زیادی از مردم به استان ها و شهرهای هم جوار شده و خالی شدن سکنه را در پی داشته است. در استان سیستان و بلوچستان تنها برای پنج درصد روستاها و 37 درصد شهرها گازرسانی انجام شده و از لحاظ امکانات فرهنگی، در کل استان فقط چهار سینما وجود دارد که اکثرا غیرفعال بوده و ارتباط مردم با فرهنگ ملی کشور دارای اختالل است. حاشیه نشینی گسترده در شهرهای زاهدان، ایرانشهر و چابهار و عریان شدن چهره فقر و افراد بی شمار بدون شناسنامه بسیار هولناک و نگران کننده است. استان سیستان وبلوچستان نیازمند حداقل دو هزار کیلومتر راه روستایی آسفالته است. میانگین طول زندگی در سال 1402 در استان 20 سال از استان گیلان کمتر است و از لحاظ شاخص هایی همچون تعداد تخت بیمارستانی، تعداد مراکز بهداشتی و درمانی و تعداد پزشکان و متخصصان در بدترین شرایط نسبت به کل کشور است. حدود 30 درصد روستاها به آب سالم و لوله کشی دسترسی ندارند و از 12 هزار روستا تاکنون دو هزار و 700 روستا خالی از سکنه شده اند و بخش مهمی از روستاها فاقد آب، برق و جاده هستند. بنابراین امکان انتقال فرهنگ ملی به این مناطق وجود ندارد. ضمنا معدل سن فوت شدگان استان در سال گذشته 50 سال بوده است.مهم ترین و مسئله اول استان سیستان وبلوچستان، توسعه بوده و می طلبد برنامه پنج ساله توسعه استان در کنار برنامه هفتم توسعه کشور، با نگاه توسعه پایدار تدوین و اجرائی شود. فعال شدن شورای توسعه سواحل مکران و لزوم عضویت و مشارکت نخبگان بومی بلوچ در تصمیم سازی ها موجب می شود اعتماد جامعه محلی جلب شده و ثروتمندان بلوچ مقیم کشورهای عربی در این مناطق سرمایه گذاری کنند. تجدید نظر اساسی در سیاست داخلی استان و لزوم به کارگیری نیروهای بلوچ در حراست ادارات و سازمان ها و مراکز نظامی و انتظامی و... استان تا حس وطن دوستی و ایران گرایی تقویت شود. توسعه فناوری هوشمند در حفاظت از مرزهای خاکی و آبی و افزایش حقوق و مزایای مرزبانان بومی و غیر بومی، امضای سند جامع دفاعی و امنیتی با کشور های پاکستان و افغانستان، مذاکره جهت اختصاص سهم آب هامون توسط حکومت افغانستان، انتصاب سفیر بلوچ اهل سنت در یکی از کشورهای اسالمی جهت تحکیم وحدت اسالمی و اعتمادسازی دیپلماتیک، تکمیل و افتتاح راه آهن چابهار به زاهدان و دوبانده کردن مسیر ترانزیتی شمال تا جنوب استان و جلوگیری از تلفات بالای جاده ای، انتصاب نخبگان و دانشگاهیان بلوچ در پست های کشوری و استانی در جهت تقویت هم گرایی ملی، رواداری با مردم خصوصا با تحصیل کردگان بلوچ و علمای با نفوذ اهل سنت استان، ساخت و راه اندازی فرودگاه بین المللی ویژه بندر چابهار و افزایش پروازهای فرودگاه های ایرانشهر و سراوان، تکمیل و افتتاح بیمارستان های 540 تخت خوابی ایرانشهر و چابهار جهت بهبود شاخص های بهداشتی و درمانی، استقرار برخی ادارات کل جنوب استان مانند آموزش و پرورش و جهاد کشاورزی و... در شهرستان ایرانشهر با توجه به موقعیت جغرافیایی و زیرساخت های مناسب از دیگر راهکارهای پیشنهادی است