به گزارش پایگاه اطلاع رسانی میار جل؛ قیوم خاتمی نژاد با وجود سن کم از شاعران خوش فکر و فعال در عرصه شعر و ادبیات بلوچی است و علاوه بر سرودن شعر، مترجم زبان بلوچی و سعی دارد زبان مادری را از طریق فعالیت در فضای مجازی آموزش و گسترش دهد. گفتگوی پایگاه میارجل را با قیوم خاتمی نژاد میخوانیم.
سلام وقت به خیر عبدالقیوم خاتمی نژاد، ممنون از این که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، خودتان را معرفی کنید و از سوابق هنری و کاری خودتان در صورت اماکن برای ما بفرمایید.
سلام و عرض ادب دارم خدمت شما ؛ قیوم خاتمی نژاد ھستم مشھور بہ ملا ملار متولد 1373 از توابع پارود شھرستان سرباز هستم؛ من در زمینه شعر و ادب بہ زبان بلوچی و گاھی اوقات بہ زبان فارسی دارم فعالیت میکنم و شعرھای دو بیتی و چھار بیتی و آزاد نوشتہ ام و ھمچنین در زبان بلوچی و آموزش زبان بلوچی و ترجمہ زبان فارسی بہ بلوچی فعالیت کردہ ام و الحمدللہ ھنوز ھم دارم فعالیت میکنم.
از سوابق ادبی خود برای خوانندگان ما بیان کنید و بفرمائید نقش شعر در و ادبیات در عصر کنونی چه است؟
من پنج سال است کہ در زبان و فرھنگ و ادب بلوچی دارم فعالیت می کنم و سه سال است کہ نوشتن شعر رو شروع کردہ ام و اکثر اشعارم در مورد غم و برخی نیز در قالب طنز است.قبلا شعرھایم رو در موبایلم یادداشت می نمودم کہ متاسفانہ گوشیم فرمت شد و خیلی از شعرھای که سروده بودم رو از دست دادم؛ اما اکنون بعد از نوشتن، آن ھا را در کانال تلگرام قرار می دهم و چندتا از اشعارم در جشنوارہ ھا خواندہ شدہ است. و یکی از شعر ھایم توسط فضل عمر در بلوچستان پاکستان خواندہ شده است، و چند تا از شعرھای من رو در کتاب ھای بلوچی چاپ کردہ اند.اکثر شعرهایم دیده و خوانده نشده اند بخاطر کم کاری خودم، در پخش آن ها کم لطفی کردم.
بنظر بندہ، شعر زبان بی زبانان است و چیزی کہ نمیتوان گفت و یا دردی کہ نمیتوان با کسی درمیان گذاشت رو می توان با استفادہ از قلم بہ شعر تبدیل کرد ، من با سرودن شعر، درد و رنج های خودم را بصورت شعر در دفتر پیاده میکنم و آرام می شوم.
بفرمائید که به عنوان یک شاعر اوضاع فرهنگی و ادبی شهر خود را چطور ارزیابی میکنید؟
جامعہ ای کہ در آن زندگی میکنم میتوانم بگم کہ در بلوچستان شاعر و ادیب و استاد ھای زبان بلوچی زیاد است؛ اما خیلی از جوانان از نوشتن و خواندن زبان بلوچی محروم ھستند چون برای آنھا ھیچ مدرسہ ای وجود ندارد تا زبان مادری خودشان را بیاموزند.
فرھنگ و ادب بلوچستان بسیار قابل ستودن است؛ اما کاش میشد ضمینہ ای برای خواندن و نوشتن زبان بلوچی را فراھم کرد.
فعالیت خودتان را گونه ارزیابی می کنید؟
بندہ در تمام قالب ھا شعر نوشتہ ام اما دو سال است کہ بخاطر مشاغل خودم تنھا دو بیتی و رباعی سروده ام و کارھای ترجمہ زبان انجام دادم.و ھمچنین می توانم بگویم کت بھترین کسانی کہ الگوی خود قرار دادہ ام ، مولا عبداللہ روانبد ، راشد دیدار ، ملا فاضل ، ملا ابابگر ، برکت برجان بلوچ ، سعدی ، و خیلی از شاعران دیگر کہ علاقہ خاصی بہ اشعار زیبای آنھا دارم و ھمچنین اشعار و ابیات آنھا برای من اثربخش بودہ
نقش شعر و شاعران در رشد و بیداری جامعه چیست و چگونه می توان این نقش را پررنگ تر کرد؟
ھمانطور کہ گفتم شعر زبان بی زبانان است و میتواند خیلی برای جامعہ مفید واقع شود ، میتوان پند و نصیحت را بصورت شعر نوشت یعنی یک معلم و میتوان بصورت شعر از کسی یا چیزی انتقاد کرد و نظر داد.برای پر رنگ کردن این نقش باید شاعر و شعر حامی داشتہ باشد و حمایت شوند و باید از آنھا تقدیر بہ عمل آید.
وضعیت شعر و ادبیات را در بلوچستان چگونه میبینید؟
من در بیشترین نقاط ایران سفر کردم و تجربہ ھای زیادی کسب کردم و اون چیزی کہ در حال حاضر در بلوچستان دیدم ھیچ کجا ندیدم ، یعنی در بلوچستان کسانی کہ دنبال شعر و ادبیات باشند خیلی زیاد ھستند و این امر قابل تحسین است.
یعنی بلوچستان کہ محروم ترین نقطہ ی ایران است، و از کمبود ھا و امکانات خیلی کمی برخوردار است؛ ولی از نظر من بیشترین نخبگان و شاعران و ادیبان را میتوان در بلوچستان پیدا کرد.
به نظر شما کدام شاعر بومی و بلوچ توانسته است در گسترش فرهنگ ادبی در بلوچستان تاثیر گذار باشد؟
اثر گذار ترین شاعر مولانا عبداللہ روانبد بودہ کہ لقب سعدی بلوچستان را بہ خود اختصاص دادہ است و ھمچنین میتوان از استاد علی بخش دشتیاری ، استاد عبدالناصر پسند ، مولانا رعایت اللہ روانبد ، برکت برجان بلوچ ۔۔۔ این اشخاص را میتوان نام برد، شاید کسانی دیگر ھم باشد کہ بندہ از قلم انداختہ باشم.
نقش انجمن های ادبی و موسسات در رشد جامعه در بلوچستان چیست و به نظر شما چکار باید کرد که شاعر بتواند جایگاه حقیقی خود را پیدا کند و تاثیر گذار باشد؟
انجمن ھای ادبی و موسسات باید حامی عزیزان ما باشند و آنھا را برای رسیدن بہ قلہ ھای موفقیت پشتیبانی کنند و ھمیشہ باید دنبال این باشند تا استعداد های مردم بلوچستان را شکوفا کنند و آنھا را بہ جامعہ معرفی کنند.
با روحیہ دادن و شرکت دادن و دعوت کردن آنھا بہ جشنوارہ ھا و سخنرانی ھا و معرفی کردن آنھا بہ جامعہ میتواند یک کمک بزرگی باشد.
تا یک شاعر جایگاہ حقیقی خود را در جامعہ پیدا کند و ھدف خود را برای آیندہ مشخص کند و امیدوار تر از قبل باشد.
آقای خاتمی نژاد آیا معنی کلمه میارجل رو میدانید؟ توضیح دهید
کملہ میار جل یک کلمہ بلوچی است کہ بہ زبان فارسی ھمان پناہ دادن و یا پناہ دھندہ است.در قدیم کسانی کہ بخاطر اینکہ نیروہ ھای شاہ و یا دشمن بہ دنبال آنھا بودہ تا آنھا بہ قتل برساند و یا اذیت و آزار کند، رفتہ اند پیش کسانی کہ از قدرت و قومیت بالایی برخوردار بودند و پناہ میبردند و بہ آنھا پناه دادہ میشد،و بہ کسانی کہ آنھا پناہ میدادند و از آنھا دربرابر دشمن حفاظت میکردند را میار جل می گفتند.
چنانچه حرف نگفته ای در ذهن مانده است بیان کنید.
تنھا از مسؤلین تقاضا دارم ھمانطور کہ از شاعران فارسی زبان حمایت می شود از ما ھم حمایت کنند و برای آموزش زبان بلوچی کلاس ھای رسمی با کتاب ھای رسمی بہ زبان بلوچی راہ اندازی کنند.
و از شما جناب آقای وسیم ھوت تشکر میکنم کہ مارا قابل دانستہ اید و برای مصاحبہ دعوت کردہ اید؛ در آخر از استادان بزرگوارم ، استاد عابد آسکانی ، استاد محمد شکاری ، استاد ولی محمد ولی کہ برای معلم بودہ اند و دوست عزیزم امین ارشاد ، جعفر ساچان ، اسلام شوھاز ۔۔۔ کہ در طول این چند سال من را ھمراھی کردہ اند.
وسیم هوت
