به گزارش پایگاه اطلاع رسانی میارجل؛ شعر و ادبیات هر قوم نشان دهنده فرهنگ و اصالت آن قوم است و از آن جایی که بلوچستان دارای زبان و فرهنگ خاص و منحصر به فردی است، آشنایی و معرفی آن کاری بسیار ارزشمند و قابل توجه می باشد. میارجل برای محقق کردن این هدف این بار به سراغ یکی از شاعران بلوچستان که به دو زبان بلوچی و فارسی شعر می سراید رفته است و آنچه از منظر نگاه شما میگذرد گفتگوی میارجل با این شاعر توانمند بلوچ است که خواندن آن خالی از لطف نیست.
میارجل:با سلام .وقت به خیر .ممنون از اینکه وقت خود را در اختیار پایگاه خبری میارجل قرار داده‌اید.ضمن سلام و وقت به خیر ، خود را معرفی و بفرمائید که چند سال است در عرصه شعر و ادبیات فعالیت دارید؟
با سلام. منوچهر بارکزهی هستم، سی و شش سال سن دارم و از سال هشتاد و شش در اورژانس ۱۱۵استخدام شدم و اکنون در اورژانس۱۱۵شهرستان سرباز بعنوان تکنسین فوریت های پزشکی مشغول به کارهستم. سال نود ازدواج کردم و حدود سیزده سال است که در عرصه شعر و ادبیات به شکل رسمی فعالیت دارم.
میارجل: از سوابق ادبی خود برای خوانندگان ما بیان کنید و بفرمائید نقش شعر و ادبیات در عصر کنونی چه است؟
بنده حدود دو سال به عنوان دبیر سرویس ادبی و خبرنگار هفته نامه استقامت فعالیت نموده و اکنون هم به عنوان عضو هیئت موسس انجمن ادبی پلیوار مهتاب شهرستان بمپور مشغول به فعالیت هستم. همچنین عضو انجمن ادبی گلتاک شهرستان ایرانشهر هستم. اثری از اینجانب در مدح رسول مهربانی ها در جشنواره ی پیامبر مهربانی در بین بیش از هزار شعر ارسالی به جشنواره از پنج کشور فارسی زبان توسط هیئت داوران شایسته تقدیر شناخته شد و اخیرا به فضل پروردگار مقام اول شعر بلوچی در بخش جوانان در هنرواره امام حسینی ازمی مراگش رو کسب کردم.همچنین در طول این سالیان در جشنواره های مختلف شعر شهرستانی و استانی نیز حضور فعال داشته ام.
میارجل:جناب بارکزهی بفرمائید که به عنوان یک شاعر اوضاع فرهنگی و ادبی شهر خود را چطور ارزیابی می کنید؟
مردم بلوچ مردمانی بسیار مهربان و دارای میراث فرهنگی کهنی هستند. آداب و رسوم مهمان نوازی، میارجلی، شعر و ادبیات،رنگها و موسیقی عناصر فرهنگی و هویتی بارز این قوم نجیب و کهن هستند. توجه به این عناصر فرهنگی از ملزومات روزگارمان و کارآمد ترین سپر در مقابل تهاجم فرهنگی بشمار می آید. در طول این سالها کارهای بسیار خوب فرهنگی در این سامان انجام گرفته است از جمله: برگزاری همایش های شعر، ساخت و تجهیز آمفی تئاتر و حضور موسیقیدانان و خوانندگان و نوازندگان مطرح استان در جشنواره های موسیقی فولکلور و آئینی، اما راههای نرفته در این استان بسیار بیشتراز راههای رفته هستند مثلا با عرض تاسف باید عرض کنم که در شهرستانی که بنده و دوستانم در انجمن ادبی آن فعالیت میکنیم حتی یک سالن هم وجود ندارد هنرمندان دیگر رشته های هنری از جمله تئاتر و موسیقی که از قابلیت های بسیار خوبی هم برخوردارند با این مشکل و مشکلاتی مواجه دست به گریبانند، البته این کمبود امکانات یا بهتر بگویم عدم وجود امکانات از عزم راسخ این دوستان برای ایجاد نشاط و شور آفرینی و امید در شهرستان نکاسته و عزیزانمان با تمام وجود مشغول فعالیت های فرهنگی مختلف در شهرستان هستند. جا دارد از زحمات جناب نورزهی ریاست هنرمند اداره ارشاد شهرستان تشکر کنم که همواره پا به پای هنرمندان این بوم بوده اند امیدوارم با پیگیری های ایشون وضعیت مطلوبتری در ارتقای شاخص های دسترسی فرهنگی هنرمندان چون سالن آمفی تئاتر،کتابخانه و نگارخانه هنرهای تجسمی برخوردار گردیم.
میارجل: بیشتر در چه قالب هایی شعر سروده اید و چنانچه الگویی در این زمینه دارید به ما معرفی کنید.
بیشترین اشعار اینجانب در قالب کلاسیک غزل هستند، البته در قالب های دوبیتی و رباعی هم آثاری دارم و گاهی هم سپید مینویسم. در دو زبان فارسی و بلوچی طبع آزمایی میکنم.ایران سرزمین شاعرانگی هاست، بزرگان شعر و ادب ایران بزرگ همیشه چراغ راه شاعرانی چون بنده بوده و هستند. فضای ادبی انجمن های شهرستان در ارتقای کار بنده تأثیر فراوانی داشته و همیشه از این عزیزان آموخته ام.
میارجل: نقش شعر و شاعران در رشد و بیداری جامعه چیست و چگونه می توان این نقش را پررنگ تر کرد؟
شاعران در خلق فضای اندیشگی و نگاه خلاق به پدیده ها از منظر زیبا شناسی می توانند سطح و سقف تفکر اجتماعی را بالا ببرند . به این ترتیب بین اجتماع ضمن تقویت احساس و اندیشه مشترک ملی می توانند در طرح اندیشه های بدیع و نو جامعه را همواره از رکود و کلیشه گرایی بیرون بکشند و با تقویت زبان به غنای فرهنگی کمک می کند.
میارجل: وضعیت شعر و ادبیات را در بلوچستان چگونه می بینید؟
در کلیت ِ خود شعر بلوچی بیشترین بارحفظ زبان، معرفی اسطوره ها و افسانه ها را عهده دار بوده و در تمام ابعاد زندگی مردم بلوچ نقشی برجسته دارد از تولد تا مرگ در تمام مراسم از جمله (تولد-شپتاکی)ختنه سوران،ازدواج، عزا و رزم ادب زبان بلوچی. عنصر اصلی هویت بخش را شعر و موسیقی به دوش میکشیده و نقشی پر رنگ را به عهده دارد اما تا رسیدن به وضعیت ادبی و هنری زبان های همجوار و برخوردار از اتوریته حاکمیتی فاصله دارد ، زیرا از داشتن یک حکومت و دولت محروم است و بالطبع از امکان واژه سازی در کاربرد زبانی با محدودیت و معذوریت همراه است و چه بسا در زمینه هایی حالت تک بعدی پیدا کرده است.
میارجل: به نظر شما کدام شاعر بومی و بلوچ توانسته است در گسترش فرهنگ ادبی در بلوچستان تاثیر گذار باشد؟
از شعرای دوران پس از کلاسیک می توان به گل خان نصیر ، عطاشاد ، سید هاشمی ، نسل بعدی جی آر ملا ، بشیر بیدار ، قاضی مبارک غلامحسین شوهاز و...از نسل بعدتر میتوان از منیر مومن ، میرعمر ، علی بخش دشتیاری ، غلام بهار تاج محمد طاهر و ... غیره نام برد.
میارجل:نقش انجمن های ادبی و موسسات در رشد جامعه در بلوچستان چیست؟ و به نظر شما چکار باید کرد که شاعر بتواند جایگاه حقیقی خود را پیدا کند و تاثیر گذار باشد؟
انجمن های ادبی می توانند با گرد هم آوردن فرهیختگان ادب دوست و ایجاد هم افزایی در بین آنان، رشد قابل توجهی در جامعه ادبی ایجاد نموده و در افزایش آگاهی های عمومی ادب دوستان و به تبع آن افزایش آگاهی عموم مردم تاثیرگذار باشند.
شاعران باید بتوانند سخن خود را با جسارت و در قالب ادب اجتماعی برای تغییر آنچه قابل تغییر است، در جهت اصلاح فرد و جامعه بیان کنند. شاعر باید از تاثیر پذیری های حواشی جامعه ی شعری برحذر باشد و در وهله ی نخست بعنوان عضوی از هسته ی فرهنگ پرور جامعه، از ابتذال دوری کند و در مسیری قدم بردارد که مبتنی بر الگوهای استوار و متقن تاریخ فرهنگ و ادب منطقه ای و فرامنطقه ای باشد. انجمن ها و کلا تشکلات فرهنگی و ادبی همیشه در بالا بردن سطح فرهنگی بطور عام و شعرا و ادبا بطور خاص بسیار موثر است زیرا در زیر سقف چنین تشکلاتی امکان انتقال تجارب و مسایل روز ادبی و هنری فراهم می شود و در ثانی روحیه کار دسته جمعی نیز تقویت می شود، هر چند مبنای کار ادبی و هنر بر اساس خلاقیت های فردی میسر است. شاعران و نویسندگان ادبی باید سطح مطالعات خود را بالا ببرند تا در خلق آثاری با عمق و اندیشه نو موفق تر شوند.
میارجل: فکر می‌کنید شاعران بلوچستان توانسته اند در سطح کشوری و ملی جایگاه خود را به دست بیاورند؟توضیح دهید.
تعداد اندکی از شاعران ما توانسته اند به توفیقات خوبی در محافل ادبی کشور دست یابند اما متاسفانه بیشتر شاعران و ادیبان ما از سواد ادبی اندکی برخوردارند و همچنین مطالعه ندارند از جریانات ادبی دنیا بی خبر هستند . تنها راه برون رفت از این رکود ادبی در بلوچستان مطالعه ، تحصیلات اکادمیک و شناخت علمی جریانات ادبی و به روز دنیاست . دوم شکل گیری جریانات ادبی است، ما تا به حال هیچ جریان ادبی در استان نداشته ایم هر چه بوده چند صباحی دوام یافته و بعد به فراموشی سپرده شده است.
شیدا حسن زهی
