به گزارش پایگاه اطلاع رسانی میارجل؛ دودنی بافی، یکی از هنرهای تاریخی است که بیش تر مردم بلوچستان، از آن، در تزئین خانه هایشان و گاهی هم به عنوان دفع چشم زخم از مال و جان، استفاده می کردند. اما متأسفانه، گَردی از نامهربانی بر این هنر قدیمی، نشسته و در حال فراموشی است. دودنی بافی در اصل، تورهای تزئینی است که با گیاه علفی یا برگ های ساده منقسم و گُل های زرد متمایل به سفید، که در اکثر نقاط استان رویش دارد، درست می شود.

دودنی بافی یکی از هنرهای تزیینی در بلوچستان است

 در دودنی بافی این کار هنری زیبا، زنان و دختران با کاربرد وسایل و موادی ارزان قیمت و همیشه در دسترس اقدام به ساخت یک کار هنری دستی که هم جنبه ی تزیینی دارد و هم برای چشم زخم بکار می رود می کنند. برای ساخت این بافته ی زیبا و دیدنی با استفاده از دو چوب یا نی که بصورت ضربدری یا افقی – عمودی روی هم قرار می گیرند و پیچیدن کاموهایی با رنگ های شاد و متنوع یک لوزی یا مربع با رنگ هایی زیبا بدست می آورند که برای جذابتر شدن و جلوه گری بیشتر نخهایی را که به یک اندازه می باشن و با دانه های گرد اسپند پر شده اند با فاصله هایی مساوی و به تعداد زیاد و فشرده از پایین کار آویزان می کنند که مربع یا مستطیل رنگی ما را چشم نواز تر می کنند.در روستاها و عشایر این بافته بعنوان یک کاردستی برای درس هنر مورد استفاده قرار می گیرد. و خوشبختانه امروزه دیده می شود از این بافته حتی در جوامع شهری نیز به وفور استفاده می شود.

دودنی بافی رو به نابودی و فراموشی است

متاسفانه امروزه با ورود تجملات و تزئینات خارجی بخصوص نوع چینی آن و تغییر نوع زندگی و همچنین تغییر نوع ساختمان سازی، این نوع تزئینات زیبا رو به نابودی و فراموشی است.

از سالیان گذشته تا به امروز مردمان منطقه بلوچستان از هنر دودنی بافی به عنوان تزئین در منازل خود استفاده می نمایند و عقیده دارند این تزئین که از صنایع دستی قدیمی سیستان و بلوچستان از آن نام می برند علاوه بر زینت منزل بعنوان چشم زخم و دفع چشم بد از مال و جان آنهاست .

این تورهای تزئینی با گیاه علفی با برگ های ساده منقسم و گلهای زرد متمایل به سفید که در بسیاری از نقاط استان رویش دارد درست می شود و اساس این هنر از میوه این گیاه که نوعی خورجین کپسول مانند است و در ماههای اول سال به نهایت رشد خود می رسد بافته می شود .

زهرا از هنر دودنی بافی می گوید

برای تکمیل گزارشم به سراغ یک بانوی هنرمند که دودنی بافی را در سالهای قدیم آموخته است رفتم و از طریق او با این هنر بیشتر آشنا شدم. زهرا جعفری می‌گوید: این هنر را از مادربزرگ خود زمانی که بسیار کوچک بوده است آموخته است.

 وی با اشاره به اینکه هرسال در اواخر بهار که این گیاه از زمین بیرون می‌آید، افزود: ما برای ساخت این محصولات همراه دیگر زنان و خانواده به زمین‌های کشاورزی‌مان می‌رفتیم و بوته‌های این گیاه را جمع می‌کردیم و به خانه می‌آوردیم، سپس به‌صورت گروهی یا فردی دانه‌های دودنی(اسپند) را از ساقه‌هایشان جدا می‌کردیم و بعد با ابزار بسیار ساده مثل نخ و سوزن مثل دانه‌های تسبیح به نخ می‌کشیدیم.

این هنرمند بلوچ با بیان اینکه برای ثابت کردن دانه‌های دودنی، به انتهای آن پارچه‌های مخمل، منجوق و یا آینه وصل می‌کرده‌اند، ادامه داد: بعدازاینکه همه دودنی ها نخ شد، در شکل‌های مختلف لوزی، مربع و گرد، آن‌ها را روی دیوار و یا سقف خانه‌هایمان نصب می‌کردیم. 

خانم جعفری با اشاره به اینکه گاهی از دانه‌های ریز این گیاه برای سردرد، چشم‌زخم دود می‌کنند که باعث رفع آلودگی و معطر شدن هوا هم می‌شود، گفت: آن زمان که وسایل زینتی پرزرق‌وبرقی مثل الآن نبود ما با این آثار دست خود، خانه‌هایمان را تزیین می‌کردیم و این محصول را به‌عنوان سوغاتی و یادگاری به اقوام هدیه می‌دادیم.

دودنی بافی منبع درآمدی برای بانوان است

از آنجایی که این گیاه خودرو است و به راحتی میتوان به آن دسترسی پیدا کرد می تواند منبع درآمدی برای بانوان باشد و با آن اشتغال‌زایی کرد، اما امروزه متأسفانه این صنایع دستی زیبا به فراموشی سپرده‌شده است و یا کمتر دیده می‌شوند. این صنایع‌دستی در عین سادگی زیبایی خاصی دارد که برای مردم سایر استان‌ها و گردشگرانی که به این استان سفر می‌کنند، بسیار جالب و دیدنی است و به‌عنوان سوغات آن را می‌خرند و می‌برند.

  شیدا حسن زهی