به گزارش پایگاه اطلاع رسانی میار جل؛ مدتی پیش بود که یک کلونی بزرگ مرجانی از خلیج چابهار جابجا شد تا طرح توسعه بندر شهید بهشتی انجام شود و این کار یعنی زنده جابجا شدن آنها و زنده ماندن آنها خیلی سخت بود در حالی که همان موقع این طرح با حضور یک تیم مشاور خارجی به همراه چند تن از اساتید و تیمی از تحقیقات شیلات به سرانجام رسید تا طرح توسعه بندر شهید بهشتی انجام شود، دیگر از آن موقع خبری از این مرجان ها در رسانه ها نبود تا اینکه چندی پیش خبری رسید مبنی بر نابودی کامل این مرجان های منتقل شده از ساحل شهید بهشتی به ساحل لیپار، همین شد که میار جل به پیگیری مجدانه این موضوع پرداخت.

روز گذشته نشست خبری اشرفعلی حسینی رئیس اداره محیط زیست چابهار با حضور اصحاب رسانه برگزار شده بود که خبرنگار میار جل نیز در این نشست حضور داشت، این مسئول در پاسخ به سوال خبرنگار میار جل درباره از بین رفتن مرجان های دریایی خلیج چابهار که بیش از یک دهه پیش، از حوالی بندر شهید بهشتی به ساحل لیپار انتقال داده شده بودند، اظهار داشت: در مورد مرجان های دریایی ابتدا باید سابقه موضوع را بگویم؛ در بحث طرح توسعه بندر شهید بهشتی مطالعاتی برای انجام پروژه انجام شد و در این پروژه ها باید اثرات زیست محیطی هر کدام بررسی و مطالعاتشان جداگانه انجام شود که آن موقع در بحث دفاع از پروژه صحبت از مرجان ها نشد و فقط بحث استحصال را مطرح کردند.

وی با اشاره به اینکه آن موقع در همان جلسه ما درباره موضوع لکه بزرگ مرجانی به مقدار پنج و نیم الی شش هکتار هشدار دادیم، افزود: با مطرح شدن موضوع مرجان ها از سوی ما، موضوع به مطالعات بعدی موکول شد و با این حال آنها کارشان را ادامه دادند و در این بحث ان جی او هایی که آن موقع خیلی فعال بودند پا پیش گذاشتند و با تشکیل هیئت زیست محیطی ما جلوی ماشین آلات را گرفتیم تا این کار را انجام ندهند و حتی آن موقع موضوع بعد کشوری پیدا کرد و بعد گروهی از محیط زیست استان به بازدید آمدند و روند طرح توسعه دستور توقیف اش به دلیل حضور مرجان ها صادر شد.

حسینی افزود: در آن موقع مجلس هم حتی خواست به موضوع ورود و از بندر حمایت کند تا طرح توسعه انجام شود اما نهایتاً با صحبت های مطرح شده قبول کردند که اینجا یک کلونی مرجان های شاخه گوزنی است و اهمیت زیست محیطی خیلی بالایی دارند و همچنین با جلسه ای که در فرمانداری داشتیم این موضوعات را مطرح کردیم که مکان طرح توسعه شهید بهشتی را تغییر بدهیم و به جای خلیج به دریا برویم اما بندری ها گفتند که ما اینجا میلیاردها بودجه گذاشتیم و مطالعات انجام شده و نهایتاً به این نتیجه رسیدند که در بحث مرجان ها انتقال شان انجام شود و ما آن موقع در حالی که شش هکتار مساحت آن کلونی بود قرار شد 18 هزار هکتار کلونی مرجانی جابجا شود و خود قرارگاه خاتم و سازمان بنادر نیز بحث هزینه هایش را تقبل کردند.

وی درباره بحث جانمایی این مرجان ها نیز توضیح داد: موضوعاتی مطرح شد که یک محل پشت دایک شهید کلانتری بود و محدوده دوم پایین دست هتل لیپار و یک دیگر محدوده ای که بعد از اسکله سپاه قرار داشت و همین الان هم آنجا همچنان بهترین جا برای انتقال است چراکه در بحث اسکله ها همین اسکله سپاه است که حتی اگر رسوباتی نیز وارد خلیج شود آنجا رسوبی نخواهد رفت و هر رسوبی را نیز خود آن منطقه خالی می کند اما بحث نظامی بودن منطقه و این صحبت ها و به دلیل وجود یک سری اختلاف نظر، که بین کارشناسان و سازمان محیط زیست بود تصمیم گرفتیم یک مشاور خارجی بیاوریم و مزایا و معایب اش سنجیده و انتقال بالاخره انجام شد.

این مسئول محیط زیستی افزود: ابتدای امر یک گروه دانشگاهی قبول کردند این کار را انجام دهند اما ناظران متوجه شدند آنها نمی توانند آن دستورالعمل ها و چک لیست ها را اجرایی کنند و حتی ما از آنها شکایت کردیم و یک دوست دانشگاهی مان نیز به خاطر این موضوع از ما ناراحت شد و بعد از مدتی بالاخره در سال 90 و 91 که پروژه تمام شد و یک 18 هزار کلونی انتقال دادند، یک کلونی 12 هزار تایی را نیز خود تیم غواص دوستدار محیط زیست مشارکت کردند تا جابجا شود و این اولین جابجایی در ایران بود که انجام می شد و آن موقع در طرح توسعه بندر عدم انجام آن اجتناب ناپذیر بود چرا که این طرح ملی باید بالاخره انجام می شد و آن موقع نیز فقط این پروژه را قطر انجام داده بود و بعد از پایش نرخ موفقیت آن پروژه در قطر زیر 70 درصد بود در حالی که برای ما بالای 85 درصد بود.

وی ادامه داد: خیلی ها می گفتند این پروژه موفق بوده است و باید در نظر داشته باشیم که حفاظت از پروژه باید مستمر باشد، اکنون نیز با منطقه آزاد کار پایش را انجام می دهیم و ما یک بیسی آنجا داریم که می توانیم آنها را به جاهای مختلف خلیج انتقال بدهیم؛ وقتی ما بحث انتقال مرجان ها را انجام دادیم این لارو مرجان ها نیز در خیلی از جاها پخش شد و خیلی از خلل و فرج پر از مرجان شده است و با وجود از بین رفتن مقداری از مرجان های جابجا شده، یک سری جاهای دیگر احیا شده است و البته باید توجه داشت که مرگ مرجان ها به دلایل دیگری نیز می تواند بستگی داشته باشد، مانند گرمایش زمین که برای مثال گرمای هوا در دو سال پیش واقعاً برای مرجان ها غیر قابل تحمل بود و همان موقع خیلی از مرجان های خلیج فارس نابود شدند در حالی که همان موقع مرجان های اینجا سالم مانده بود و مرجان های اینجا درصد زنده ماندن شان بالا بود.

حسینی ادامه داد: کدورت آب نیز یکی از دلایل مرگ مرجان ها می تواند باشد، مخصوصاً در فصل مونسون که رسوبات به سمت این مرجان ها می آید و این رسوبات باعث می شود نور به آنها نرسد و دلایل دیگری مانند تورهای صیادی نیز بر آنها تاثیرگذار است و شاید بعد از یک مدت این مرجان ها احیا شود اما باید پایش وجود داشته باشد و به صورت دستی حتی تمیز بشوند و تورهای ماهیگیری برداشته شوند، ما 11 یا 12 نوع مرجان در خلیج داریم اما دوست نداریم معرفی شان کنیم چرا که حضور غواصان می تواند بر سلامت آنها تاثیرگذار باشد، صیادان ما هم با محیط زیست نامهربانی هایی دارند و حتی برای مثال موردی داشتیم که با تفنگ به صید ماهی رفته اند و دقیقاً ماهی های هم زیست با مرجان ها را صید کرده اند که نمونه این ماهیان هامورها هستند.

همچنین محمود سینایی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی که فعال محیط زیستی است به نکاتی درباره این پروژه قدیمی اشاره کرد و گفت: انتقال مرجان ها هزینه توسعه اسکله شهید بهشتی بود که سواحل مکران و چابهار متحمل شد و اینکه بگوییم آن مرجان ها منتقل شدند و 100 درصد موفقیت آمیز بود نه اما بالاتر از 60 درصد می توانم بگویم که موفقیت آمیز بود و باید توجه داشته باشیم که موفقیت در کوتاه مدت و بلند مدت معنی متفاوتی پیدا می کند و نرخ سلامت مرجان ها اکنون رو به بهبود است در حالی که ما مرجان های خیلی خوبی نسبت به بقیه جاها داریم و الان خیلی از گونه های مرجانی در خلیج فارس آسیب دیده اند؛ مرجان های جابجا شده خلیج چابهار روند مثبتی داشته اند و دلایل دیگری مانند درجه حرارتی می تواند بر آنها تاثیرگذار باشد و در واقع به همین دلایل است که می گوییم طرح انتقال تا درصد بالایی موفیقت آمیز بوده است.

 حنیفه دهقانی